Akoestiek als bescherming

Geluidshinder kan verschillende oorzaken hebben zoals verkeerslawaai, geluidsoverlast van de buren (schreeuwen, lopen of muziek), vliegverkeerslawaai etcetera. Om ervoor te zorgen dat we in onze eigen woonomgeving een basisbescherming hebben tegen deze verschillende soorten van potentiële geluidshinder, zijn er wetten en regels opgesteld.

Deze wetten en regels hebben betrekking op zowel de geluidsproductie (aanpakken van de bron) en de overdracht (hoe komt het geluid van de bron naar de gehinderde), en zelfs in sommige situaties aan de ontvanger (denk aan gehoorbescherming). Bij gebouwen gaat het vaak om beperking van geluidsoverdracht. Oftewel het realiseren van voldoende geluidsisolatie. In combinatie met het absorberen van het geluid in de ruimte door toepassing van geluidsabsorberende akoestische producten.

Voor de gebouwde omgeving zijn in Nederland in het Bouwbesluit (afdeling 3) eisen gesteld aan de volgende geluidsaspecten voor zowel woon- als utilitaire gebouwfuncties:

• luchtgeluidsisolatie
• contactgeluidsisolatie
• installatiegeluid
• geluidsabsorptie (beperking van galm)

De belangrijkste normen waarnaar het Bouwbesluit verwijst als het gaat om geluid zijn:

• NEN 5077: Geluidwering in gebouwen: bepalingsmethoden
• NEN-EN 12354-6: Geluidwering in gebouwen
• NEN-EN-ISO 10140: Geluidwering in gebouwen: ééngetalsaanduidingen
• NEN 1070: Geluidwering in gebouwen: specificatie en beoordeling van de kwaliteit

De NEN 5077, NEN-EN 12354-6 en NEN-EN-ISO 10140 hebben met name betrekking op het vaststellen van de prestatie in de praktijk, zodat getoetst kan worden aan de gestelde Bouwbesluiteisen.

De NEN 1070 gaat over classificering van de kwaliteit van de geluidwering in gebouwen. Deze norm kent vijf geluidsklassen welke aangeduid worden met een cijfer (1 t/m 5). De middelste klasse (k=3) sluit aan op de Bouwbesluit eisen. Het gaat hier echter om de absoluut minimale geluidseisen waaraan een woning moet voldoen. Om te komen tot een goed, en door ISOVER geadviseerd, akoestisch comfort is het verstandig om te streven naar een hoger cijfer (k=2 of k=1).

De eisen die aan geluidwering gesteld worden zijn eisen tussen ruimten onderling of tussen buiten en binnen. Om aan deze eisen te kunnen voldoen met het samenspel van alle constructieonderdelen die een ruimte vormen moeten deze onderdelen (wanden, vloer, plafond etc) samen een bepaalde prestatie leveren. Hiervoor geldt: 'de ketting is zo sterk als de zwakste schakel', oftewel de uiteindelijke geluidwering en akoestiek wordt bepaald door het zwakste deel in de constructie.

Om nu bouwdelen/producten met elkaar te kunnen vergelijken wordt vaak gebruik gemaakt van de grootheid R_w (C;C_tr) bepaald volgens ISO 717. De C en C_tr hierin verwijzen naar een correctiefactor voor respectievelijk 'burengeluid' en 'verkeerslawaai'.

In Nederland (en nergens anders!) zijn we al jaren gewend aan de grootheden I_lu;k en I_co waarin alle eisen worden uitgedrukt met betrekking tot geluidsisolatie in de woningbouw. Hier komt verandering in met invoering van het nieuwe Bouwbesluit doordat er meer uniformiteit komt op dit gebied op Europees niveau (o.a. vanwege CE-markering van producten).

Kortgezegd betekent dit het volgende:
 

Conform bijlage B van NEN 5077 kunnen de oude grootheden als volgt vergeleken worden met de nieuwe:

• I_lu;k = D_nT,A,k - 52 dB
• I_co = 59 - L_nT,A dB

Een scheidingswand opgebouwd uit metalen profielen, met ertussen glaswol isolatie en aan beide zijden gipskartonplaten wordt door akoestisch deskundigen een massa-veer-massa systeem genoemd. In dit principe gaat men uit van twee massa’s die van elkaar gescheiden worden door een ‘verende’ isolatielaag.

Het systeem werkt als volgt: het geluid botst tegen de eerste laag aan (gipskarton) en brengt deze aan het trillen. De soepele verbinding (glaswolisolatie) tussen de beide lagen vangt die trillingen op en fungeert als een schokdemper. Sterk verzwakt wordt het geluid vervolgens doorgegeven aan de tweede massa (gipskarton).

Glaswol werkt dus als een interne schokdemper in geluidsisolerende constructies. De massa van de glaswol doet niet zoveel ter zake.

Om het akoestisch comfort in een gebouw te verbeteren kunnen maatregelen getroffen worden om geluid van buiten te weren (geluidsisolatie) of om de nagalmtijd in een ruimte te beperken (geluidsabsorptie). In beide situaties draagt een juist gebruik van ISOVER glaswol bij aan een optimaal akoestisch klimaat. Door de open en poreuze vezelstructuur is ISOVER glaswol isolatie namelijk in staat geluidsgolven in zich op te nemen.

Als de massa van een constructie vergroot wordt, ontstaat een betere geluidsisolatie (bijvoorbeeld bij massieve, betonnen wanden). Een hogere geluidisolatie betekent dan dat een veel dikkere en zwaardere wand nodig is. In de praktijk is dit niet altijd wenselijk, omdat een zwaardere en dikkere wand een sterkere (en dus duurdere) fundering vereist, een kleinere ruimte oplevert en tot een langere droogperiode en dus bouwtijd leidt.

Een veel lichtere en dunnere constructie is mogelijk door het toepassen van massa-veer-massa systemen. Bij het massa-veer-massa principe gaat men uit van twee massa’s die van elkaar gescheiden worden door een ‘verende’ isolatielaag. Een voorbeeld hiervan is een scheidingswand opgebouwd uit metalen profielen en gipskartonplaten, waarbij de spouw gevuld is met glaswolisolatie. Het systeem werkt als volgt: het geluid botst tegen de eerste laag aan en brengt deze aan het trillen.

De soepele verbinding (glaswolisolatie) tussen de beide lagen vangt die trillingen op en fungeert als een schokdemper. Sterk verzwakt wordt het geluid vervolgens doorgegeven aan de tweede massa. De massa van de veer heeft géén invloed op de globale geluidsisolatie van massa-veer-massa constructies.

In tegenstelling tot geluidsisolatie gaat men bij geluidsabsorptie uit van een geluidbron en een ontvanger die zich in dezelfde ruimte bevinden. Door het aanbrengen van geluidsabsorberende vlakken in een ruimte wordt door de vermindering van de geluidsreflecties de nagalmtijd verkort en kan het akoestisch comfort van een ruimte worden verbeterd. Door de sterk geluidsabsorberende eigenschappen van ISOVER glaswol kunnen uitstekende resultaten worden behaald. Voor meer informatie over geluidabsorberende producten op basis van minerale wol kunt u terecht op de website van Ecophon en Eurocoustic.

Zowel voor luchtgeluidsisolatie als contactgeluidsisolatie heeft ISOVER optimale akoestische producten en systemen ontwikkeld, zoals:

• ISOVER Sonepanel: isolatie voor scheidingswanden.
• ISOVER Calibel SK: isolatie met daarop verlijmde gipsplaat voor thermische en akoestische voorzetwanden.
• ISOVER Sonefloor: isolatieplaat voor het verminderen van contactgeluid met zwevende dekvloeren.